Gezond is het nieuwe duurzaam
Vorige maand was ik op het internationale en multidisciplinaire congres ‘Building the future of health’ in Groningen. En op de Provada, de grootste vastgoedbeurs van Nederland. Op beide plekken bleek dat de tijd rijp is voor gezonder bouwen. Met de ‘eindgebruiker’ centraal en evidence-based. Niet verwonderlijk: de noodzaak voor meer gezonde omgevingen groeit, en het levert ook nog wat op.
Blue Buildings
Na de ‘groene gebouwen’, milieuvriendelijk en energiezuinig, breekt nu de tijd aan van ‘blauwe gebouwen’, met een (nog groter) positief effect op gezondheid en welzijn. In 2014 publiceerde de World Green Building Council (WGBC) het rapport “Health, wellbeing and productivity in offices. The next chapter for green building”. Een raamwerk voor organisaties om het effect te meten van hun gebouwen op hun belangrijkste bedrijfsmiddel: het personeel. De Nederlandse tak buigt zich momenteel over het integreren in BREEAM – de regels voor duurzaam bouwen – en het afstemmen van de WELL-standard op Europese regelgeving.
Op de Provada hield Lara Muller (Blue Building Institute) een gloedvol pleidooi voor de verbinding van vastgoed en ‘health & wellbeing’. Alleen al vanwege het concurrentievoordeel: 84% van de waarde van bedrijven zou worden bepaald door ‘immateriële activa’, de eindgebruikers van het kantoorvastgoed. Dit maakt bedrijven sterk afhankelijk van de vitaliteit van hun medewerkers. En dat in een tijd dat stress, (chronische) ziekten en zorgkosten blijven toenemen. Teken aan de wand is dat de wellbeing-industrie exponentieel groeit en in 2014 al drie keer zo groot was als de farmacie. Er is veel vraag naar producten en diensten die ervoor zorgen dat mensen zich goed en gezond voelen.
Positieve gezondheid
Bij het congres in Groningen viel me de brede interpretatie van gezondheid op. Een benadering waarbij leidend is wat mensen zélf als gezond beschouwen, wanneer zij zich in staat voelen een prettig en zinvol leven te leiden. Daarbij gaat het meer om aanpassing en autonomie, dan om medische toestand. Samen met technologische ontwikkelingen leidt dit tot een andere functie voor zorginstellingen.
Diagram: Institute for Positive Health
Volgens Machteld Huber, van het Institute for Positive Health, biedt een gezonde omgeving schoonheid en inspiratie, mogelijkheden voor sociaal contact, veilig wandelen en fietsen, verbinding met voedsel, duidelijke oriëntatie én betrokkenheid van de mensen bij het ontwerp. Douglas Wood, van de beroemde Mayo Clinic, was uit de VS overgekomen om ons te vertellen over de rol van gezondheid in de gemeenschap. Over zorginstellingen als partner in het realiseren van gezondheid van mensen. Waaronder het bestrijden van eenzaamheid, want dat heeft een flink negatief effect op gezondheid. Paul Tang van IBM haalde een onderzoek aan waarbij eenzame 60-plussers 45% meer kans hadden om binnen 6 jaar te overlijden. Dat is erger dan roken.
Focus op preventie
Volgens Muller hebben innovatieve bedrijven als Unilever hun focus inmiddels verlegd van duurzaam naar gezond vastgoed. Zij hebben ontdekt dat het loont om goed voor je mensen te zorgen. Er zal steeds meer vraag komen naar gebouwen die goed presteren op het vlak van gezondheid, welzijn en arbeidsproductiviteit. Regelgeving en keurmerken zijn al in de maak. Commerciële partijen en overheidsorganisaties zetten publiekelijk hun handtekening onder convenanten voor gezondere omgevingen. De premier sprak bij de opening van het congres over het grote effect dat kleine veranderingen in de omgeving kunnen hebben. En het belang van preventie om de zorg betaalbaar te houden. De Rijksbouwmeester noemt de gezonde leefomgeving een speerpunt vanwege de toenemende vergrijzing en digitalisering.
Evidence-based
Het congres is een geweldig goed initiatief, dat helpt om de brug tussen wetenschap en praktijk te versterken. Doordat mensen elkaar ontmoeten en kennis uitwisselen die is gericht op praktische toepassingen. En dat is nodig, want ‘evidence-based design’ is meer dan het ontwerp baseren op beperkt gefundeerde aannames. Er is degelijk onderzoek nodig, voor én na uitvoering van nieuwe ontwerpoplossingen, om echt verder te komen op de weg naar de ‘man-made blue zones’. Net als creativiteit en kennis uit verschillende disciplines, voor het bedenken van die oplossingen.
Ik verheug me op de volgende editie van Building the Future of Health, op de resultaten van de nu lopende onderzoeken, en op aantoonbare effecten van gerealiseerde projecten op gezondheid en welzijn. En ik hoop daar zelf een steentje aan bij te kunnen dragen.
29 juli 2016