Het Zaanse stadhuis
Het ontwerp van het nieuwe gemeentehuis van Zaanstad is een variatie op de Zaanse Schans, net als dat van het hotel er tegenover. Nou is inspiratie halen uit (de geschiedenis van) de omgeving heel gebruikelijk onder architecten. Alleen is dit wel een erg uitgesproken manier, die dan ook tot uitgesproken reacties leidde. Maar wat je ook van de buitenkant vindt, voor de medewerkers en bezoekers is vooral de binnenkant belangrijk. En die lijkt goed te bevallen.
Ontzetting
Ik herinner mij een lezin
g van Sjoerd Soeters voor studenten interieurarchitectuur in Den Haag, een jaar of 6-7 geleden. Hij vertelde over het stedenbouwkundig plan voor het nieuwe centrum. Over de zichtlijnen, de doorkijkjes, niveauverschillen en het water. We konden ons voorstellen dat het gebied er flink op vooruit zou gaan. Totdat de geplande gebouwen in beeld kwamen: ontwerpen van Soeters (stadhuis) en Van Winden (hotel). Er ging een golf van ontzetting en ongeloof door de zaal. Er werd hardop gelachen. Zo’n bekende architect met zo’ n ‘pretparkontwerp’, zou het een grap zijn?
Binnen-buiten
Het stadhuis is inmiddels bijna anderhalf jaar in gebruik. De buitenkant is over de top te noemen, met de opgeblazen Zaanse huisjes, de uitbundige kleuren en al die decoraties. Zoals de tulpen op het hek en de kussende walvissen op het balkon van de trouwzaal. Mijn smaak is het niet, maar het is in ieder geval niet saai. De bereikbaarheid is perfect, althans voor degenen die met openbaar vervoer komen of met de fiets.
Soeters mocht na de omgeving en het gebouw ook het interieur ontwerpen. Naar verluidt omdat hij de gemeente had overtuigd dat met zo’n uitgesproken buitenkant hij het beste zelf de binnenkant kon doen. Terwijl elke interieurarchitect is opgeleid om de binnenkant te ontwerpen in samenhang met de buitenkant. De binnenkant is een stuk gewoner geworden en zelfs hier en daar wat kaal. Geen decoratie in de werkruimten en helaas weinig levend groen.
Straten
Het gebouw bestaat uit zes ‘werkhuizen’ met daartussen een ‘hoofdstraat’ op drie etages. In de werkhuizen staan bureaus rond de ‘servicecorner’ met lockers, printers en kantoorartikelen. In de hoeken zijn kamertjes voor vertrouwelijke gesprekken of concentratiewerk. De hoofdstraten zijn in feite extra brede gangen met overlegplekken in het midden. Aan het raam zijn er ‘treinzitjes’ (populair) en ‘aanlandplekken’ met computers (minder populair).
Op elke etage is een club, een overleghoek met een eigen stijl en sfeer om uit te kiezen. Voor de aankleding van de ‘clubs’ en ruimtes als de koffiehoek is stylist Erik Gutters ingeschakeld. Zijn lampen zijn echte smaakmakers. Niet elke plek is even comfortabel of handig ingericht. Sommige stoelen en banken zijn meer voor het beeld dan om op te zitten. Alles bij elkaar is het interieur een wat rommelige mix van stijlen.
Oranje
De verhoudingen in het gebouw zijn prettig: de ruimtes zijn niet te klein of te groot. De grote ontvangsthal heeft door het hout en de leestafels met schemerlampen toch iets huiselijks. Alleen jammer dat het verschuiven van de stoelen nogal lawaai maakt. En dat de route naar het vergadercentrum onlogisch is. Daarom wordt er binnenkort een aftakking gemaakt aan de grote oranje trap in de hal. Grappig om te weten is dat alle bouwfouten oranje zijn geschilderd, wat gek genoeg maakt dat ze minder opvallen als fout.
Uniek
Op een oproep van weekblad Intermediair om te melden wat een fijn kantoor is, kwamen veel mails binnen over het Zaanse stadhuis. De intermediairlezers, voornamelijk hoogopgeleide twintigers en dertigers, die in het stadhuis werken zijn blijkbaar zo tevreden dat zij dat graag met de buitenwereld delen. Ook werkplekdeskundige Theo van der Voort concludeerde dat het een geschikt gebouw is. Wat het volgens hem de winnaar maakt van deze Intermediair-competitie, is het eigenzinnige karakter. Dit stadhuis had nergens anders kunnen staan. Misschien is dat ook wat maakt dat mensen er extra trots op zijn: het draagt de Zaanse identiteit uit. En laten zien wie je bent is nu eenmaal een diep menselijke behoefte.
Met dank aan Henny van der Klis voor de uitnodiging en Emmy Bootsman voor de rondleiding.
6 mei 2013